Chess Hero is een simpel schaak training programma. Uw taak is om de beste zet te bepalen die door een schaakprogramma (engine) wordt berekend in een ruime selectie van stellingen. Bij iedere mislukte poging krijgt u strafpunten, totdat u de juiste zet heeft gekozen.
Het aardige van dit programma is, dat u ook hele gewone stellingen ter beoordeling krijgt. Stellingen waar weinig aan de hand lijkt te zijn. Als u uw zet toetst met die van de partij of met die van de engine, blijken er toch subtiele verschillen in waardering te zijn. Als u steeds maar zetten kiest die 0,2 pion minder zijn dan wat u zou kunnen kiezen, verliest u tegen een sterkere speler toch terrein. Dit is precies waar dit programma u mee kan helpen: het is alsof er voortdurend een trainer met u meekijkt.
Wat vooraf ging: Toont laatste zet die gespeeld werd voor de huidige stelling.
Geef op: Geeft op. De oplossing wordt getoond en u krijgt de strafpunten die zijn ingesteld in Instellingen/Opties.
Partij: Laat de zet in die in de partij gespeeld werd in deze stelling.
Analyseer: Start de analyse. De berekeningen van het engine worden getoond. U kunt voor beide partijen zetten spelen en ook de zetten van de partij of de varianten van het engine bekijken.
NB: Met een rechter muisklik kunt u zetten terugnemen.
Zet nu: Hiermee kunt u een paar zetten tegen het engine spelen. Kies de eerste zet: dit kan een van uw voorstellen zijn, de partijzet of de hoofdvariant van het engine. Daarna klikt u op Zet nu! en het programma speelt de tegenzet van het engine. Daarna wordt u opnieuw om de beste zet gevraagd.
NB: Zet nu kan niet gekozen worden in varianten met maar een zet.
Volgende: Kiest opnieuw een positie.
De sneltoetsen voor de bovengenoemde knoppen zijn F1 t/m F6.
Het varianten venster toont de varianten die door het engine zijn berekend. Iedere variant toont de volgende informatie:
Type: Een icoon dat het type zet laat zien:
(geel) de beste zet van
het engine
(blauw) de partijzet
(groen) uw beste
suggestie
(rood) uw minder goede
suggestie
Diepte: Het aantal halfzetten diep dat het engine gerekend heeft.
Score: De score van de positie, vanuit het gezichtspunt van degene die aan zet is. Als die waarde groter is dan nul, beoordeelt het engine de stelling als beter voor degene die aan zet is.
Strafpunten: Het verschil in score tussen deze variant en de beste variant. Deze waarde kan negatief zijn als uw zet of de partijzet beter is dan die van het engine. Het engine komt hier pas achter als het gedwongen wordt om die andere zet serieus door te rekenen.
Zetten: de zetten in de verkorte algebraische notatie.
NB: U kunt de varianten ook bekijken met de linker muisklik, de linker en rechter pijltjestoets, Home, End en Esc.
Chess Hero kan worden ingesteld om met verschillende engines te spelen, het ondersteunt zowel het Xboard als het UCI protocol.
Voor ieder extra engine dat u wilt instellen, dient u de volgende informatie op te geven:
Name: De naam die u voor dit engine wilt tonen in het venster.
Programma: Het .exe bestand.
Protocol: UCI (de meeste engines) of XBoard (Crafty en een aantal oudere engines). Chess Hero is getest met Crafty en een groot aantal UCI-engines van topniveau.
NB: Chess Hero ondersteunt alleen XBoard protocol versie 2.
Stellingswaardering vanuit: Score weergeven vanuit Wits of Zwarts standpunt. Voor een UCI engine is het altijd automatisch: Wie aan zet is. Voor een XBoard engine kunt u de juiste waarde instellen. Crafty bijvoorbeeld geeft de score altijd weer vanuit Wits standpunt.
Startcommando's: instellingscommando's die het engine moet ontvangen. Voor een UCI engine is er een instellingsvenster. Voor een XBoard engine typt u hier de commando's.
Hier vindt u twee voorbeelden van een instelling voor een engine:
Uitleg:
noise 0 forceert Crafty om alle analyses te laten zien.
mt = 2 start twee threads in Crafty op. In een computer met vier processoren zullen er dan twee gebruikt worden door Crafty. (50% CPU gebruik, zodat de beweging van de stukken vloeiend blijft).
Instellingen voor het engine Stockfish:
Voor een UCI engine:
Een profiel is een verzameling van PGN bestanden. Het programma kiest willekeurige posities uit die PGN bestanden.
Chess Hero wordt uitgeleverd met een voorbeeldprofiel, gekozen door een speler die zijn kennis van het Evans Gambiet als Witspeler en het Damegambiet als Zwartspeler wil verbeteren. Ook koos hij een aantal tactische posities en een verzameling partijen van Morozevitsch.
Bij deze PGN bestanden kunt u afzonderlijk instellen:
Zodra u het programma heeft verkend, kunt u een eigen profiel instellen dat bij uw speelstijl en trainingsdoel past. Goede keuzes zijn bijvoorbeeld:
Voor ieder PGN bestand in een profiel dient u de volgende gegevens op te geven:
PGN betand: de naam van het PGN bestand.
Selecteer op:
U kunt de zetten per zet of per halve zet selecteren. Per zet is beter bij volledige partijen, per halve zet is meer geschikt voor losse posities.
Min: Vanaf dit zetnummer worden posities geselecteerd.
Max: Tot aan dit zetnummer worden posities geselecteerd.
W/Z aan zet: Wie er aan zet moet zijn in de positie. Dit kan zijn:
Gewicht: het relatieve belang van dit PGN bestand ten opzichte van de anderen in dit profiel. Hoe hoger het gewicht, hoe hoger de kans dat er posities uit dit PGN bestand worden gekozen.
NB: dit is geen percentage. De som van de gewichten mag ook meer of minder zijn dan 100.
NB: het gewicht mag ook 0 zijn om bestanden in het profiel tijdelijk uit te schakelen.
Max tijd: de maximumtijd om de beste zet te vinden. Indien 0, dan wordt de tijd niet gelimiteerd.
Max pogingen: het maximum aantal pogingen om de beste zet te vinden. Indien 0, dan wordt dit niet gelimiteerd.
Kies de stellingen: de manier waarop de stellingen uit de PGN bestanden worden gekozen:
Willekeurig: een willekeurige partij wordt gekozen en een willekeurige positie binnen die partij.
Op volgorde: de eerste positie van de eerste partij wordt gekozen, en zo door tot de laatste positie in de laatste partij (handig als u een set tactische posities heeft die u in volgorde wilt doorspelen).
Willekeurig en op volgorde: de eerste positie wordt willekeurig gekozen en daarna de rest van de posities van die partij op volgorde.
Is Boek: indien aangevinkt worden alle stellingen in het PGN bestand beschouwd als "Boek posities". Het engine rekent niet op boekposities, u hoeft alleen de volgende zet te raden. De strafpunten voor een foute zet kunnen worden ingesteld in de opties. Deze optie betekent dat u ook "Partijzet is altijd de beste zet" moet aanvinken.
NB: dit is een handige optie om boekposities over te slaan die worden gekozen uit een PGN bestand (zie "boekposities toestaan" hieronder. Dit is een subtielere manier dan om een "minimum zetnr" aan te geven om boekposities over te slaan. Ook kunt u zich hiermee op vroege afwijkingen van de boekzet trainen.
NB: boek bestanden horen klein te zijn in omvang , minder dan 100K. Grotere boekbestanden zullen het programma vertragen.
Boekposities toestaan: Indien dit is aangevinkt kunnen posities die in dit profiel als "boek" zijn aangegeven, worden gekozen. Indien niet aangevinkt, worden ze overgeslagen.
Partijzet is beste zet: indien dit is aangevinkt, worden er geen berekeningen uitgevoerd op uw zetten. U wordt alleen gevraagd om de volgende zet van de partij te raden. De strafpunten voor een foute zet kunnen in de opties worden ingesteld. Dit is een nuttige mogelijkheid als u mat-in-twee problemen en dergelijke in een bestand heeft.
NB: Een extreme selectie, zoals "minimum zetnr = 100", dwingt het programma om heel veel partijen te beoordelen. Dat kan veel tijd kosten. U kunt beter hele specifieke PGN bestanden gebruiken in plaats van dit via een selectie te regelen.
Voor de meeste tactische stellingen zijn de volgende instellingen geschikt:
Selectie: halve zet
Zetnr: 1e
Als voorbeeld voor een profiel, kijkt u eens naar mijn gemengd profiel:
Een korte uitleg van het profiel:
meesterpartijen met de openingen die ik met wit speel.. De zetnummers liggen tussen 1 en 100 omdat ik liever de boekposities vermijd met twee boekbestanden (zie onder) dan met een kunstmatig gefixeerd laag zetnummr, zoals 5. Op deze manier zal het programma zowel boekposities kiezen als, (belangrijker) de vroege afwijkingen van het boek. een nieuwe zet op de 4e zet wordt dan wel voorgelegd.
meesterpartijen met de openingen die ik met zwart speel..
een verzameling van tactische stellingen. Let u op de instellingen voor tactics_CTS: dit bestand bevat stellingen waar de eerste zet de laatste zet voorafgaande aan de combinatie is. Dus wil ik daar de tweede zet kiezen.
mijn "witte" boek.. Dit wordt gebruikt om stellingen over te slaan als ze uit een PGN bestand worden gekozen. Zet het gewicht op hoger dan 0 zodat de stellingen af en toe tijdens trainingen opduiken.
mijn "zwarte"boek
mijn partijen met wit
mijn partijen met zwart
de partijen van een sterke grootmeester. Deze zijn geselecteerd op naam, zodat ik stellingen krijg vanuit het standpunt van de grootmeester.
Fontgrootte: de grootte van het lettertype binnen dit programma.
Minimaliseer: Minimaliseer het programma naar de taakbalk.
Schermopbouw: zes manieren om het bord, de informatieregel en de knoppen te rangschikken.
Aantal pixels tussen de elementen verticaal: de ruimte tussen de elementen in de schermopbouw.
Gele regel bij afspelen voorafgaande zet: maakt de informatieregel geel tijdens het afspelen van de voorafgaande zet.
Inforegel negatief als zwart aan zet: maakt de informatieregel zwart als zwart aan zet is.
Toon beste zet na afloop tijdslimiet: laat de keuze van het engine zien als de tijdslimiet voorbij is.
Toon beste zet na maximaal aantal pogingen: laat de keuze van het engine zien als het maximaal aantal pogingen bereikt is.
Toon altijd de partij: laat altijd de partij zien als de beste zet getoond is.
Altijd Volgende toestaan: De knop "volgende wordt altijd getoond, zelfs als er nog geen goede zet is gegeven.
Achtergrond: Hiermee wordt de "omlijsting" van het bord bedoeld.
Type: uiterlijk van het bord. U kunt zelf nieuwe borden maken door een submap te maken in de chess hero\graphic\boards map en daar twee PNG bestanden, genaamd "dark.png" and "light.png" in te plaatsen voor de donkere en lichte velden. Uw eigen bord wordt automatisch herkend en is dan in de lijst terug te vinden.
NB: de grootte van die bestanden moet zodanig zijn dat ook de grootste stukken erop passen.
Helderheid lichte velden: de mate van "witheid" van de lichte velden.
Helderheid zwarte velden: de mate van "donkerte" van de donkere velden.
Laat coordinaten zien: toont de letters A-H en cijfer 1-8 rondom het bord.
Accentueer de velden in de analyse: in de analyse modus geeft het programma de velden van de beste zet aan.
Type: hoe de stukken eruit zien. U kunt ook zelf nieuwe stukken maken door een nieuwe submap te maken in de Chess Hero\graphics\pieces map en daar eigen SVG bestanden in te zetten.
NB: houd dezelfde naamgeving aan voor de bestanden als in de andere mappen.
Grootte: de grootte van de stukken, in verhouding tot de grootte van een veld.
Positie: de verticale positie van het stuk (bovenin of onderin een veld).
Schaduw: zet een schaduw onder de stukken.
Zetmodus: drie verschillende manieren om stukken te verzetten met de muis.
Bewegingssnelheid: de snelheid waarmee de stukken bewegen.
Positie: de positie op het scherm van de tijdbalk (links, boven, rechts, beneden)
Afstand: de afstand in pixels tussen de tijdbalk en het bord.
Max bedenktijd: de maximale tijd dat de engine mag denken om een zet te bepalen, in milliseconden
Stoppen bij zetdiepte: Indien aangevinkt stopt het engine met evalueren als dezelfde zetdiepte is bereikt als bij zijn eigen beste zet. Dit zorgt voor snellere evaluaties.
Alle scores hieronder zijn in honderdsten van een pion. In deze telling is een pion 100 punten waard.
Succesdrempel: het hoogste aantal strafpunten dat nog toegestaan wordt. Bij minder strafpunten dan dit aantal vindt het programma uw suggestie goed en kunt u een nieuwe stelling kiezen.
Min score: de laagst mogelijke score die het engine kan geven.
Max score: de hoogst mogelijke score die het engine kan geven.
Maximum straf: het hoogst mogelijke aantal strafpunten.
Strafpunten bij opgeven: het aantal strafpunten dat u krijgt als u een stelling opgeeft.
Strafpunten bij foute zet: de strafpunten die u krijgt wanneer de "Partijzet is beste zet" optie voor een PGN bestand is opgegeven, en u slaagt er niet in om de volgende zet te raden.
Strafpunten bij tijdsoverschrijding: de strafpunten die u krijgt wanneer u een opgave niet op tijd oplost.
Vermeld opening : toont de ECO code en de naam van de opening. Op oudere computers kan dit het programma vertragen, dus daarom staat dit standaard op "uit".
Archief gebruiken: dit gebruikt een archief PGN bestand. Dat is een bestand, door het programma gegenereerd om de stellingen die u gehad heeft vast te leggen. U kunt ze dan later nog eens bekijken.
Maximum aantal partijen in archief: het maximum aantal partijen dat in het archief wordt bijgehouden.
Archiefbestand: het PGN bestand waarin de posities worden opgeslagen.
U kunt vorige posities bekijken door het Archief venster te openen, in het "Gereedschap" menu of door op CTRL-A te drukken.
De kolommen:
#: het nummer van de stelling in het PGN bestand. Hoe hoger het nummer, des te recenter de stelling.
Datum: de datum waarop de stelling door het programma was gekozen.
Profiel: het profiel waar de stelling onder viel.
Wit: de witspeler.
Black: de zwartspeler
Strp: gemiddeld aantal strafpunten van de pogingen in de stelling.
Aant: het aantal keer dat de stelling in het archief voorkomt.
Straf: het gemiddeld aantal strafpunten indien de stelling meerdere keren is gekozen. U kunt op deze kolom sorteren om uw slechtst scorende posities nog eens te bekijken.
Iedere opgeslagen stelling kan worden verwijderd, bewaard of naar het klembord gekopieerd worden. Ook kunt u een positie analyseren of een set van posities optnieuw spelen.
U kunt ook op een stelling selecteren om alle andere keren dat die positie in uw archief voorkwam te zien. Dit is bijvoorbeeld wat er gebeurde toen ik op positie 1095 hierboven had geklikt met de rechtermuisknop of door op "selecteer op stelling" te klikken:
Zoals u kunt zien, speelde ik de stelling tweemaal op verschillende dagen. Ik kreeg een gemiddeld aantal strafpunten van 0.18 op de eerste datum en van 0.00 op de tweede datum. In de laatste kolom staat een gemiddeld aantal strafpunten over alle pogingen samen van 0.12 punten.
Bij Chess Hero wordt meegeleverd: Stockfish als standaard engine.
Stukken Condal, Harlequin, Kingdom, Leipzig, Line, Lucena, Mark, Marroquin, Merida, Millennia en Motif zijn gebaseerd op fonts van Armando Marroquin.
Stukken Alpha en Berlin zijn gebaseerd op fonts van Eric Bentzen.
Stukken Cases zijn gebaseerd op een font van Matthieu Leschemelle.
Stukken Chess Ole zijn gebaseerd op een font van Frank David.
Stukken Cburnett zijn ontworpen door Colin M.L. Burnett. Zie Wikipedia voor meer informatie.
Stukken Good Companion zijn gebaseerd op een font van David L. Brown.
Stukken Smart zijn gebaseerd op een font van Christoph Wirth.
Stukken Pirat zijn gebaseerd op een font van Klaus Wolf.
Stukken Traveller zijn gebaseerd op een font van Alan Cowderoy.
De volgende personen hebben vertalingen verzorgd voor het programma:
Nederlands: | Wijnand Engelkes | engelkes@xs4all.nl |
Russisch: | Лобанов Евгений | lobanov69@yandex.ru |
Fras: | Max Aloyau | maxaloyau@live.fr |
Duits: | Christoph Högl | chr@4i2.de |
Dank aan iedereen die hierboven staat vermeld!